In deze Yogacursus zagen we dat een kind geboren wordt in een Staat van Eenheidsbeleving (Samvid), identiek met die van Zelfgerealiseerde Yogis. In die Staat is het kind puur Bestaan, Bewustzijn, Zaligheid of Siva en ervaart het alles IN en ALS het Zelf. Als Nara drukt het overigens een eigenheid uit, die naast Shakti bestaat uit het onbewuste of de gelouterde geschiedenis die het kind met zich meedraagt. We zagen dat zowel de eigenheid als de Eenheidsbeleving van een kind in een 10-tal stappen worden verdonkeremaand. Rond het vijfde levensjaar is de Eenheidsbeleving vervangen door een volstrekte dualiteit en is de eigenheid of de spontaneïteit van een kind gebroken en gevangen in een harde bolster van zelfvervreemding, schijn of Maayaa (begoocheling). Maayaa vertekent de onbewust altijd aanwezige Staat van Eenheidsbeleving tot de falende lust om alles te veroveren en te bezitten en tot de dwingende nood om aan zelfvervreemding een zo fraai mogelijke schijn van werkelijkheid te geven. Die schijn van werkelijkheid is het "ik", louter een verdedigingsmechanisme dat, enkel bekommerd om zijn voortbestaan, vecht tegen zogenaamd persoonlijkheids- en objectverlies. Het "ik" is dus de tegenstrever van Eenheid en eigenheid, die zich verbeten vastklampt aan duizend kapstokken en uiterlijke zekerheden. Het loopt hard weg van de oorspronkelijke Eenheid en van zijn eigen onwerkelijkheid "in een eeuwige jacht op buit (uiterlijke zekerheden) in de nacht van menselijke onwetendheid". Het verdooft niet alleen zijn leegte en eenzaamheid, maar verdonkeremaant ook de oorspronkelijke Eén-zaamheid, met harde muziek, drugs, sociaal geleuter, angst, depressie en het eeuwige geroezemoes van de geest die geen ogenblik stil durft te zijn. Het "ik" schuwt stilte als de pest, omdat stilte of een bodemloze eenzaamheid zijn ontmaskering inhoudt.

Voor vele lezers blijft het "ik" een abstract begrip, iets wat ze in waakzaamheid of toeschouwerschap niet ervaren. In een van de lezersbrieven vind je bij voorbeeld het verhaal van een verongelijkt meisje, dat agressief de omgeving aftast (verdedigingsstructuur) en vlucht in depressies. Dat verongelijkt meisje IS het "ik" van de briefschrijfster, die er vandaag beter voorstaat omdat het verongelijkt meisje louter een ervaring is en omdat ze gevestigd is in waakzaamheid of een existentieel Bewustzijn. Existentieel bewustzijn doorbreekt de bolster: de eigenheid komt vanzelf te voorschijn... Het "ik" is kortom dat wat we "persoonlijkheid" of "karakter" noemen, louter conditioneringen die we uitermate krampachtig een schijn van werkelijkheid geven, zozeer dat Reich ze een neurose noemde.

In de 7e , 8e en 9e les werden oplossingen aangeboden om die neurose te doorbreken, waarachtig zichzelf te zijn en de oorspronkelijke Eenheid te herstellen. Intelligente lezers die blijven lezen én oefenen en die inspiratie opdoen in de lezersbrieven, zullen ongetwijfeld de oplossing vinden!

De intelligentie die voor Yoga nodig is -"zo scherp als een scheermes!"-, heeft niets te maken met verstand of begrijpen. Neen, intelligentie is het luisterend beleven van de lessen en het actualiseren van het probleem in ware waakzaamheid. Lezers die daar niet toe komen, mogen niet te vlug de armen laten hangen. Blijven lezen is de leuze! Voor hen zijn vooral de oefeningen van belang en het ABC van Yoga, dat in een volgende lessenreeks zal worden beschreven. Om hen niet te lang te laten wachten, wil ik hier tenslotte licht werpen op de ABC-benadering.

Freud dacht dat een neurose (een depressie b.v.) een vreemd element was in een overigens gezond organisme. Dat is een volstrekt onjuiste visie, waarmee zowat alle dokters, psychologen en psychiaters nog altijd opgescheept zitten en waarmee ze vasthangen aan een symptomatische aanpak van depressie, angst enz. Gelukkig toonde Reich, net als Yoga, aan dat er geen sprake kan zijn van een neurotisch symptoom, zonder dat de persoonlijkheid of het karakter ALS GEHEEL verstoord is. Volgens Reich, en dat is ook de Yogavisie op ziek zijn, zijn neurotische symptomen "enkel de pieken van de bergrug van het neurotisch karakter". Dat wat we karakter of persoonlijkheid noemen (een schijn die vecht voor het behoud van de schijn), is met andere moorden zelf een neurose!!! Die visie is inderdaad een late echo van Vasishta's visie op ziek zijn, die stelt dat alle primaire kwalen, gewone en essentiële, enkel bestaan uit de totaliteit van zelfvervreemding (persoonlijkheid). Die visie bevestigt dan ook de fundamentele benadering van de negen lessen die geen zalf strijken aan de pieken, maar die de reusachtige bergrug van zelfvervreemding aan de basis aanpakken.

De bovengenoemde visie werpt niet alleen licht op de essentie van Yoga, maar ook op het ABC van Yoga! De structuur van de persoonlijkheid heeft, aldus Reich, twee aspecten: een psychisch aspect, de neurose, en een lichamelijk aspect, dat in het vakjargon het karakterpantser wordt genoemd. Het karakterpantser is de verstarring van de spieren of de algemene verstijving van het lichaam, ingevolge onze krampachtige verdedigingsmechanismen die schijn tot werkelijkheid willen maken (de neurose).

Het "ik", de bolster van zelfvervreemding, is een schijn die verkrampt vecht voor het behoud van de schijn en die halsstarrig gelooft in zijn doenerschap en in de idee alles te moeten beheersen. Het "ik" is niet enkel een verdedigingsmechanisme tegenover de omgeving die het "ik" gemaakt heeft, maar ook een eeuwig innerlijk conflict tussen schijn en werkelijkheid. De verdediging tegenover de omgeving bestaat hoofdzakelijk in het vechten voor inpassing in de onwerkelijke, zogenoemde "realiteit van het leven", die innerlijk de onderdrukking vergt van anders zijn, verscheidenheid, natuurlijkheid, spontaneïteit enz. Dat alles samen is een neurose, een psychische kramp of conflict, die zich in het lichaam veruitwendigt als verkramping.

Volgens Reich, en hij bevestigt daarmee de Yogatheorie, bestaat er gelukkig een wederkerigheid tussen de neurose of de persoonlijkheid en het karakterpantser. Ook de Hatha Yogis trokken daar besluiten uit. Ze ontdekten duizenden jaren geleden dat er aan de neurose iets te doen valt door de verstarring en de verstijving van het lichaam op te heffen, en... omgekeerd! Met die ontdekking werd Hatha Yoga geboren.

Reich heeft een oude Yogavisie klinisch aangetoond: "Het lichaam en het onbewuste zijn volkomen gelijk." Dat is een uitspraak die bijna woordelijk te vinden is in vele Yogaschriften! De Yogis ontdekten overigens dat het lichaam niet enkel het duplicaat is van het onbewuste, maar ook van de innerlijke Shaktis, het onderbewustzijn, het denken, de emoties enz. Reich stelde bij voorbeeld vast dat onze dromen onder meer te maken hebben met onze lichaamshoudingen en dat het veranderen van houding tijdens de slaap bepaalde droombeelden uit het lichaam losmaakt. Svara Yoga onderzocht dat oneindig veel dieper en ontdekte de wondere Shakti in het lichaam, met haar centra van denken (Aagnyaa), het onderbewustzijn (Vishoeddha), het onbewuste (Anaahata) en haar Naadies of energiebanen die, door welbepaalde houdingen van het lichaam, inderdaad worden geactiveerd of gekalmeerd. De Yogis ontdekten de samenhang, de wederkerigheid en de eenheid van wat in de 9e les de vijf guirlandes wordt genoemd en ze ontwikkelden op die basis talloze Yogabenaderingen. Een ervan is Hatha Yoga die het verstarde lichaam rekt, ontspant en als basismedium gebruikt om de bergrug van zelfvervreemding te doorbreken. Hatha Yoga wordt in de beroemde Gheranda Samhitaa daarom "Ghatastha Yoga" of de op het lichaam (eigenlijk op de hele persoonlijkheid) gebaseerde Yoga genoemd en bevat de onovertroffen wetenschap die de bovengenoemde inzichten in de praktijk aanwendt om het karakterpantser en de neurose te doorbreken en de Oorspronkelijkheid van de mens te doen schitteren!

Ik draag Freud, Reich en zovele andere Westerse zoekers een bijzonder warm hart toe, omdat ze zo oneindig veel licht werpen op de oude, authentieke benadering van Yoga. Mijn hart smelt omdat zij het zijn die het eens en voorgoed duidelijk hebben gemaakt dat Yoga alleen staat, ver verheven boven talloze benaderingen die het resultaat zijn van het onwerkelijk, neurotisch "ik". Mijn hart smelt omdat hun moed me heeft geïnspireerd Yoga te brengen met diepgang, met een menselijk gelaat en als een openbaring die ooit de basis wordt van een nieuwe, waarachtige beschaving.

Ik laat me meeslepen door mijn enthousiasme, maar eigenlijk wil ik jou, beste lezer, er enkel toe aanzetten te blijven lezen en oefenen in het besef dat elke oefening je hele wezen vernieuwt en zowel de neurose als het karakterpantser doorbreekt. Yoga beoefenen en zijn is een genade en een zegen, zonder weerga!!!

In onze nieuwe Swami Sivananda Yoga Aashram in de Volksverheffingsstraat 95 Aalst is er dé optimale sfeer en zijn er pro deo werkende, enthousiaste Yogaleraren die deze lessenreeks voor jou vertalen in de praktijk.

Yoga is belangrijker dan eten, drinken, ademen, toilet maken en noem maar op. Onthoud dat onze Yoga Aashram er is om je dat te helpen realiseren, om je eigenheid te beleven in een soepel en gezond lichaam en om ... je voor te stellen aan jezelf. Als je dat ter harte neemt, gaat er beslist een deur voor je open!!!