The Divine Life Society
Afdeling Aalst |
Yoga wordt vaak vereenzelvigd met de kopstand. Swami Satchidananda zei terecht, en ik heb het na hem uitentreuren herhaald: "Mensen denken dat Yoga betekent dat men op zijn kop kan staan, maar het is veeleer op je voeten leren staan." Het is niet omdat men op zijn kop kan staan dat men een Yogi is of dat men in Yoga is. Maar dat gezegd zijnde zijn al degenen die hem beoefenen het erover eens dat de kopstand een wonderbare oefening is, die talloze voordelen biedt en die nog prettig is ook.
De kopstand is een veel verwaarloosde houding, omdat heel weinig Yogaleraren hem onderwijzen in hun Yogales. Voorzichtigheidshalve, want het is een houding waarin mensen die niet goed getraind zijn zich gemakkelijk kunnen bezeren. Ze kunnen, om maar iets te zeggen, vallen op iets of op iemand.
Ik heb in een vorig nummer geschreven over de Oude-mannenkopstand. Meerdere mensen drongen erop aan om ook eens de klassieke kopstand te behandelen.
Ik heb het zelf ook allemaal geleerd uit boeken. Pas in 1966, en ik was dan al zeven jaar met Yoga bezig, kwam Swami Satchidananda naar Aalst. De Swami zei terecht dat een boek ook een goeroe of leraar kan zijn. Je moet alleen de instructies goed lezen en je verstand gebruiken en niet doen zoals de leerling-verpleegster, die de eerste keer zelfstandig nachtdienst mocht doen. De dokter had haar op het hart gedrukt dat ze alvorens een medicijn toe te dienen goed de bijsluiter moest lezen. Dat deed ze ook. Er stond geschreven: "Schudden voor gebruik. " Ze schudde de zieke en hij stierf.
Ik herhaal het, ga na alvorens met de oefening te beginnen of er niets is waarop je kunt vallen. In het begin kan het helpen als je de kopstand leert tegen een muur of in een hoek. Dit geeft wat meer vertrouwen. En geef het vooral de tijd. Probeer niet vanaf de eerste dag in kopstand te staan. Beoefen de ene fase na de andere. Besteed aan elke fase enkele dagen, zodat het lichaam en de geest kunnen wennen. Je zult je dan ook niet kwetsen.
Als je niet onmiddellijk probeert in de kopstand te gaan, maar geleidelijk te werk gaat, verstevig je tegen dat het zover is voldoende de nek- en schouderspieren en bescherm je de borstwervels.
Techniek
Of de kopstand gemakkelijk is of niet hangt grotendeels af van de correcte uitvoering. De
techniek is belangrijk. Je moet ervoor zorgen dat je bij het in kopstand komen altijd boven je
steunvlak blijft. Anders is er een te grote inspanning nodig om in evenwicht te blijven. Dit is het
belangrijkste detail.
Zit op de knieën. Strengel de vingers in elkaar. Zet de voorarmen op de grond, zodat ze met de afstand tussen de ellebogen een gelijkzijdige driehoek vormen. Zet de top van het hoofd op de grond met het achterhoofd tegen de handpalmen. Wees goed ontspannen.
Hef nu de knieën van de grond tot de benen ongeveer gestrekt zijn.
Breng de voeten met kleine pasjes in de richting van het hoofd, tot de romp ongeveer loodrecht
op de grond staat.
Blijf dit dag na dag beoefenen tot de voeten zo goed als vanzelf loskomen van de mat.
Buig pas dan de knieën en trek de dijen tegen de buikwand.
Strek nu de dijen in het verlengde van de romp. De knieën blijven gebogen.
Strek pas op het laatste de knieën.
Adem rustig door. Zoek een goed evenwicht. Ontspan zo goed mogelijk.
Wees je bewust van de top van de schedel. Hef de schouders wat van de grond. Dit beschermt de borstwervels.
Kom na enkele seconden terug neer.
Buig eerst de knieën.
Trek de dijen tegen de buikwand.
Strek de knieën en plaats de voeten op de mat. Zet de knieën op de grond.
Bal de vuisten. Leg ze op elkaar en laat het hoofd een tijd rusten op de vuisten. Kom dan in
Diamanthouding.
Zodra je de techniek onder de knie hebt en meer vertrouwen hebt gekregen, kun je geleidelijk aan, zonder te overdrijven, de duur van de houding opdrijven tot verscheidene minuten. Bouw vooral geen spanning op. Adem dus rustig door en blokkeer de adem niet. Wees je bewust van de top van de schedel.
Na heel wat oefening en als het lichaam goed in balans staat, kan het zijn dat het als ware helemaal gewichtloos aanvoelt. Je kunt dan moeiteloos heel lang blijven staan.
Het effect
In de kopstand is de druk tussen de wervels andersom. De wervelkolom zoekt een goed
evenwicht. De aders kunnen zich volledig ontdoen van hun onzuiver aderlijk bloed en krijgen de
tijd om hun elasticiteit te herstellen. Ze hebben een groot regeneratievermogen. Dit betekent dat
ze in staat zijn in korte tijd hun oorspronkelijk elasticiteit te herstellen. Aangezien alle organen
zich dank zij de zwaartekracht kunnen ontdoen van bloed worden ze daarna veel beter doorbloed,
wat hun werking zeer ten goede komt. Hersenen en aangezicht worden extra doorbloed. De huid
van het gezicht wordt weer strak en fris.
Plaats in het oefenschema
Swami Sivananda plaatste de kopstand in het begin van zijn oefenschema. Swami Satchidananda
plaatste hem op het einde. We vroegen hem naar de reden van dit verschil. Hij antwoordde dat de
mensen in Goeroedevs aashram alle vegetariërs zijn en dat hun bloed zuiver is. In de kopstand
gaat al het bloed naar de hersenen en dus moet het bloed zo zuiver mogelijk zijn. In het Westen is
het bloed van de mensen veel meer verontreinigd. Om die reden wordt de kopstand achteraan
geplaatst nadat de andere Yogahoudingen het bloed in hoge mate hebben gezuiverd.
De foto bij dit artikel moet genomen zijn in de eerste helft van 1963 in het stedelijk zwembad van Aalst. We hadden de schepen van cultuur, die de zalen van de stad onder zijn beheer had, om een lokaal gevraagd. Maar er waren er geen vrij. Uiteindelijk mochten we gebruik maken van het zwembad buiten de uren van het publiek. Je gelooft het niet, maar we hadden onze lessen en vergaderingen om 5 uur 's morgens. En het was nog met de fiets te doen: van de ene kant van de stad naar de andere en dan naar het station om te gaan werken. Dit illustreert de mate van ons enthousiasme. Je kunt op de foto duidelijk de verscheidene fasen van de kopstand zien. Als je vanuit de derde fase de benen strekt, komt hun gewicht buiten het steunvlak van de armen te liggen en is er een te grote inspanning nodig om in evenwicht te blijven. Je moet eerste de dijen in het verlengde van de romp brengen en pas dan de benen strekken.
In het begin vergt een inspanning om in de kopstand te blijven, maar als je systematisch oefent, verandert dat. Soms is het, zoals ik hierboven al zei, of het lichaam er niet meer is. Je staat zijn volstrekt moeiteloos gedurende vele minuten.