Op Sri Adi-Sankaracharya Jayanthi wordt overal in India de geboortedag van Shankara gevierd. Shankara was de grootste wijze die India aan de wereld heeft gegeven. Hij wordt ook Aadi Shankaraachaarya genoemd. Aadi betekent: eerste. Shankaraachaarya betekent: Shankara de leraar. De naam Shankara betekent: maker van zaligheid.

Shankara stichtte in India vier kloosters of mathas. Aan het hoofd van elk klooster staat een Shankaraachaarya. Omdat hij de eerste was in die lijn van opvolging (parampara) wordt hij Aadi genoemd, de eerste.

Shankara werd geboren uit brahmaanse ouders in het dorpje Kaaladie in de Zuid-Indiase staat Kerala in 788. Hij stierf in Kedarnaath in de Himaalayas in 820. Deze data worden evenwel door velen in vraag gesteld. Met de datering werd en wordt door westerse geleerden nogal eens een loopje genomen.

Shankara baseerde zijn filosofie niet alleen op de Vedas en meer bepaald op hun filosofisch gedeelte, de Oepanishads, maar ook op de rede. Hij was een geniaal denker. Hij blies het hindoeïsme nieuw leven in. Boeddha aanvaardde de autoriteit van de Vedas niet en hij zei ook niets over God. Die leemte werd na hem op allerlei wijzen opgevuld en het hindoeïsme werd zo goed als stuurloos en raakte in een diep dal. Shankara gaf het zijn oorspronkelijke luister terug. De tien monnikenordes die hij stichtte worden de dashanaami sannyaasa genoemd. Swami Sivananda behoorde tot één ervan, namelijk de orde waarvan de leden Sarasvatie achter hun naam hebben staan.

Shankara schreef commentaren op de prasthanatraya, de drie meest gezaghebbende Schriften van de hindoe filosofie, de Oepanishads (Vedas), de Brahmasoetras (aforismen over het Absolute) en de Bhagavad Gietaa (het Lied van de Heer). Zijn meesterwerk is Vivekachoedaamani, Kroonjuweel van het Onderscheidingsvermogen (581 verzen; zie voor mijn vertaling op blz. 2 van dit maandblad). Hij schreef ook prachtige hymnen. Een strofe van een van die hymnen gebruiken we tijdens de Yoga Retraite aan de maaltijden.

Shankara was een wonderkind. Zijn vader, Shivagoeroe, koesterde het voornemen hem zo spoedig mogelijk naar de Goeroekoela (goeroe: leraar; koela: gemeenschap) te sturen om te worden onderricht in de Vedas. Maar hij stierf toen zijn zoontje pas vijf jaar oud was. Shankara werd opgenomen samen met zijn moeder Visishta Devi in het huis van zijn grootouders, de ouders van zijn moeder. Zijn moeder stuurde hem op vijfjarige leeftijd naar de Goeroekoela, zoals haar overleden echtgenoot het had gewild. In twee jaar tijd be'indigde hij er studies, die normaal twintig jaar in beslag namen. Hij wilde de wereld verzaken toen hij acht was, maar zijn moeder verzette zich. Tijdens het baden in de rivier werd hij bedreigd door een krokodil. Hij riep: "Moeder, laat me niet sterven in deze staat. Sta me toe dat ik de wereld verzaak." Hij ontsnapte aan de krokodil. Zijn moeder gaf hem het oranje gewaad, de waterpot en de staf van de asceet. Hijzelf voerde de inwijdingsriten uit. Daarna begaf hij zich op weg.

Hij had horen spreken over een oude goeroe, die verbleef in een grot in Omkaareshvar aan de Narmadaa-rivier. Na een tocht van twee maand vond hij de grot van de man die zijn goeroe werd en wiens naam Govindapaada was. Onder zijn leiding kreeg Shankara in drie jaar tijd Hatha Yoga, Gnyaana Yoga en Raaja Yoga onder de knie. Hij bleef acht jaar bij zijn goeroe voor de studie van de Schriften, vooral de Oepanishads. Op zijn zestiende begon hij zijn tocht door heel het land voor de prediking van de oeroude wijsheid van India.

Shankara vatte in een half vers de hele Vedische wijsheid samen:

Een kleine test
Enkele jaren geleden publiceerde ik in dit maandblad Shankara's Kroonjuweel van het Onderscheidingsvermogen, dat ik met veel noeste arbeid had vertaald uit het Sanskrit. De afleveringen werden daarna gebundeld in A4-formaat door onze webheheerder.

Hoe klinkt de Sanskrit tekst? Om je enig idee te geven, dit is het eerste vers:

Govinda is een naam van de Ultieme Werkelijkheid. Hij betekent: herder, en meer bepaald behoeder van de koeien, van de Vedas, van de spraak en van de aarde. Go kan namelijk zowel koeien, Schriften, spraak of aarde betekenen. Het is tevens de naam van de goeroe van Shankara. De naam Govinda komt in de beroemde hymne uit het Mahaabhaarata-epos De Duizend Namen van de Aldoordringende Werkelijkheid (Vishnoe Sahasra Naama) tweemaal voor (187 en 539). Sadgoeroe is de spirituele leraar. Sat (afgeleid van de werkwoordswortel as, zijn) is dat wat is, het zijnde, de Ultieme Werkelijkheid. De Sadgoeroe is de goeroe of leraar, die die Werkelijkheid aan de discipel openbaart. (De stemloze t van Sat verandert in een stemhebbende d onder invloed van de stemhebbende g van goeroe. Als je aandachtig luistert zul je merken dat we dit in het Nederlands ook doen, maar wij schrijven die klankwisselingen niet.) De Ultieme Werkelijkheid is de goeroe van alle goeroes. Zie Patanjali I 26:

Wie Kroonjuweel van het Onderscheidingsvermogen heeft bestudeerd, kan zijn kennis toetsen met de volgende vraag. Je bent in wezen iets zeer wonderbaars, maar onder invloed van Maayaa doet je geest je echter iets anders geloven. Maayaa betekent letterlijk: niet (maa) dat (yaa). De meest gangbare vertaling is: illusie. Je ziet de dingen namelijk op een totaal vertekende manier.